Heb je vragen over alcohol?
Neem dan anoniem contact met ons op via mail, chat of telefonisch (€0,10/min).
Veel alcohol drinken vergroot de kans op het krijgen van dementie. Dit komt doordat alcohol schadelijk is voor de hersenen. Dementie door alcohol noem je ook wel alcoholdementie, alcohol alzheimer of alcohol gerelateerde dementie.
Dementie is de naam voor ruim vijftig ziekten waarbij de hersenen van iemand minder goed met informatie om kunnen gaan. Bij dementie gaan de zenuwcellen of de verbindingen tussen deze cellen kapot. Iemand met dementie kan moeite hebben met dingen onthouden, de weg weten, dingen doen, praten en begrijpen. Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Dementie is een ziekte die steeds erger wordt. Dit heet een progressief verloop. Er is geen medicijn dat dementie helemaal kan stoppen of genezen. Medicijnen kunnen dementie hooguit vertragen. Iemand met dementie krijgt steeds meer moeite om voor zichzelf te zorgen en zelfstandig te leven. Langzaam verliest iemand met dementie de controle over diens leven. Dementie heeft verschillende oorzaken. In dit artikel hebben we het over dementie die door alcohol ontstaat.
> Lees op de website van Mentaal Vitaal meer over dementie
Onderzoekers hebben ontdekt dat veel alcohol drinken tot dementie kan leiden. Dit heet alcohol gerelateerde dementie (ARD). Vooral als je dementie krijgt als je jonger bent dan 65 jaar lijkt alcoholgebruik een rol te spelen. Dementie door (te) veel alcohol drinken ontstaat doordat alcohol een schadelijk effect heeft op de hersenen. Onderzoek laat zien dat de witte en grijze stof in de hersenen mogelijk door alcohol drinken minder worden. Dit zie je aan de hersenen van mensen die veel drinken. Die hersenen zijn dan vaak gekrompen. Daarnaast maakt alcohol hersencellen in je brein kapot. Bijvoorbeeld cellen in het geheugencentrum (hippocampus). De hersencellen raken door de alcohol verstoord of sterven zelfs af. Dit leidt niet altijd meteen tot dementie, maar kan er wel aan bijdragen.
> Lees op de website van Alzheimer Nederland meer over alcohol als risicofactor van dementie
> Lees hier informatie voor professionals over dementie door alcohol
Nee, 1 glas rode wijn beschermt niet tegen dementie. Dat geldt ook voor alle andere soorten alcohol. Sommige onderzoeken zeggen dat 1 glas alcohol per dag zorgt voor een kleinere kans op dementie. Dat blijkt niet te kloppen. Alcohol beschermt niet tegen dementie, ook niet in kleine hoeveelheden1Dat is te lezen in dit onderzoek uit 2025 naar alcoholgebruik en dementie. Hoe meer iemand drinkt, hoe groter de kans op dementie.
De begrippen Korsakov-syndroom en alcoholdementie worden vaak door elkaar heen gebruikt. De klachten (symptomen) van deze ziektes lijken op elkaar. Toch zijn er verschillen. Zo raakt er bij alcoholdementie een ander deel van de hersenen beschadigd dan bij Korsakov. En ook hebben de ziektes soms een andere oorzaak.
Alcoholdementie ontstaat na veel alcohol drinken voor langere tijd, in combinatie met een groot tekort aan vitamine B1. Bij alcoholdementie is het korte- en langetermijngeheugen verstoord. Iemand vergeet dus dingen die kortgeleden én langer geleden zijn gebeurd of gezegd. Dementie door alcohol kan snel erger worden en is in bijna nooit meer te herstellen.
Korsakov is een syndroom dat minder plotseling ontstaat. Het is officieel geen vorm van dementie. Bij Korsakov heeft iemand ook een groot tekort aan vitamine B1, dat vaak ontstaat door veel alcohol drinken en ongezond eten. Heel soms kan het syndroom ook een andere oorzaak hebben. Zoals zware maag-darmproblemen, anorexia of een hongerstaking. Door het tekort aan vitamine B1 raken de zenuwcellen in de hersenen beschadigd. Bij Korsakov is het kortetermijngeheugen verstoord, maar het langetermijngeheugen is nog redelijk in orde. Als Korsakov nog niet te ver ontwikkeld is kan het soms nog te herstellen zijn. Hiervoor moet iemand stoppen met alcohol drinken, veel vitamine B1 innemen, en goede begeleiding krijgen.
Heb jij of heeft je naaste klachten die wijzen op Korsakov of (alcohol)dementie? Neem dan contact op met de huisarts. Alleen een arts kan zeggen of iemand ziek is of niet.
> Lees meer over het syndroom van Korsakov
Mensen met dementie kunnen beter geen alcohol drinken. De risico’s van alcohol drinken zijn voor mensen met dementie groter dan voor mensen zonder dementie. Het is voor oudere mensen sowieso verstandiger om niet of weinig te drinken. Dit komt omdat hun lichaam gevoeliger reageert op alcohol dan bij jongere personen.
> Lees hier het drinkadvies voor ouderen van 50+
> Lees op dementie.nl hoe je je naaste met dementie kunt helpen met diens alcoholgebruik
Maak je je zorgen om een naaste die te veel alcohol drinkt? Of merk je dat je naaste vergeetachtig of verward wordt door diens drankgebruik?
Neem dan contact op met de medewerkers van de Alcohol Infolijn.
We helpen je via chat, e-mail of telefoon graag verder. Daarnaast is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Die kan je naaste verder helpen en als dat nodig is doorverwijzen naar een specialist.
> Lees hier meer over professionele hulp bij overmatig alcoholgebruik
> Lees meer over hulp bij dementie op mentaalvitaal.nl
