Alcohol en grensoverschrijdend gedrag

Alcohol is een van de meest gebruikte drugs in Nederland. Het wordt vaak gedronken in sociale situaties, zoals tijdens het uitgaan of op feestjes. Alcohol is niet verboden, maar dat betekent niet dat het onschuldig is. In combinatie met groepsdruk of een onveilige setting kan alcohol leiden tot grensoverschrijdend gedrag.  

Grensoverschrijdend gedrag is gedrag waarbij iemand over de grenzen van een ander heen gaat. Dit kan gaan om seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar ook om agressie, intimidatie, of ongewenst aanraken. Alcohol speelt hierin soms een rol. 

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Grensoverschrijdend gedrag komt in veel vormen voor. Het is altijd ernstig. Ook al is iemand dronken. Hieronder staan verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag. 

1. Seksuele intimidatie
   Seksuele intimidatie is ongewenst seksueel gedrag. Het kan gaan om opdringerige vragen over je privéleven, seksuele opmerkingen, of ongewenste aanrakingen. Denk hierbij aan een hand op je billen. Ernstigere vormen van seksuele intimidatie zijn bijvoorbeeld aanranding en verkrachting. 

2. Discriminatie 
   Discriminatie betekent dat je anders wordt behandeld dan anderen. Bijvoorbeeld vanwege je geslacht, afkomst, of op wie je valt. 

3. Agressie en geweld 
   Agressie en geweld is lichamelijk geweld. Of met woorden. Dit is bijvoorbeeld iemand bedreigen, slaan, of uitschelden. 

4. Verbale intimidatie 
   Verbale intimidatie zijn kwetsende of bedreigende opmerkingen. Deze zijn bedoeld om je bang of ongemakkelijk te maken. 

5. Pesten 
   Pesten is gedrag dat vaak gebeurt waarmee iemand gekwetst wordt. Het lijkt op verbale intimidatie. Maar pesten gebeurt vaker. En over een langere periode. 

6. Psychologische intimidatie 
   Hierbij probeert iemand je in je hoofd onder druk te zetten. Hierdoor kan je schade aan je geestelijke gezondheid krijgen. 

Wat is de invloed van alcohol op gedrag?

Alcohol heeft invloed op je gedrag. Als je drinkt kan je de controle over jezelf verliezen. Je denkt dan minder helder en gaat sneller over je eigen grenzen heen. Iemand die in korte tijd veel alcohol drinkt kan onvoorspelbaar worden. Die persoon kan ook gevaarlijk worden. Voor zichzelf, maar ook voor anderen. In sommige gevallen vergeet je zelfs wat er gebeurd is. Dit noemen we een black-out. 

Alcohol maakt het moeilijker om aan te voelen hoe het met anderen gaat. Je merkt minder goed of iemand zich fijn voelt. Of ergens geen zin meer heeft. Tegelijk voel je jezelf losser. Hierdoor let je minder op je eigen grenzen. Dit is waarom alcohol kan leiden tot gedrag waar je spijt van krijgen. Dit noemen we ontremd gedrag. 

Alcohol en seks: wanneer is er toestemming (consent)?

Toestemming voor seks betekent dat beide mensen duidelijk “Ja” zeggen. Deze toestemming wordt gegeven zonder druk. Er mag geen twijfel zijn over de toestemming.  

Maar alcohol kan dat ingewikkeld maken. Als iemand veel gedronken heeft is het soms onduidelijk of die persoon echt toestemming kan geven. Of misschien weet iemand de volgende dag niet meer wat er gebeurd is. Dan is het moeilijk om te weten of iemand toestemming gaf. 

Veel mensen stellen vragen hierover. Bijvoorbeeld: “Is dronken seks altijd verkeerd?”.  Het antwoord is: niet altijd. Maar er is wel een risico dat iemand over zijn of haar grenzen gaat. Of die van een ander. En als beide mensen dronken zijn? Dan blijft het lastig om achteraf te weten of de seks écht gewenst was. Zeker als iemand zich later niets meer herinnert door een black-out. 

Het is belangrijk om te weten: seks zonder duidelijke, vrijwillige toestemming is aanranding of verkrachting. Ook als iemand alcohol heeft gedronken. Aanranding en verkrachting zijn strafbaar. 

Alcohol en agressie: Wat is een ‘kwade dronk’?

Niet iedereen wordt vrolijk of ontspannen van alcohol. Sommige mensen kunnen sneller boos worden als ze drinken. Of zij kunnen gemene dingen zeggen. Of zij kunnen gewelddadig raken. Dit noemen we een ‘kwade dronk’. 

Een kwade dronk kan veel kapot maken. Denk aan heftige ruzies met vrienden. Of met je partner. Hierbij kan iemand destructief gedrag laten zien. Zoals met spullen gooien of dingen breken. In sommige gevallen kan het leiden tot lichamelijk geweld.  

Als je de tekenen van een kwade dronk herkent is het belangrijk om het serieus te nemen. Steeds opnieuw agressief worden na het drinken is geen toeval. Het kan een teeken zijn van een groter probleem. Het kan relaties beschadigen. En het vertrouwen van andere mensen. En het kan andere mensen pijn doen.  

Je kan hierbij hulp zoeken. Hulp zoeken is geen zwakte, maar een stap naar verandering. 

Alcohol, het studentenleven, en groepsdruk

In het studentenleven hoort alcohol er vaak gewoon bij. Feestjes zondeer drank zijn zeldzaam. Op veel avonden lijkt het normaal om te drinken. Soms veel te veel. En als iedereen om je heen meedoet, kan het lastig zijn om nee te zeggen. Ook als je dit eigenlijk niet wilt. 

Deze groepsdruk kan gevolgen hebben. Misschien ga je dronken vreemd. Of raak je iemand aan zonder het te vragen. Of zeg je iets kwetsendf merk je jouw eigen grens pas te laat op. Alcohol kan deze grenzen onduidelijk maken. Zo kan een gezellige avond eindigen met spijt, schaamte, of pijn. 

Het is daarom belangrijk om te onthouden dat je niet altijd hoeft te drinken. Je mag nee zeggen tegen een drankje. En je moet jouw en iemand anders hun grenzen onthouden. Of je nu alcohol drinkt of niet. 

Slachtoffers en daders: Wie heeft de schuld?

Een slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag heeft soms last van nare gevoelens. Denk hierbij aan angst, schaamte, of verwarring. Soms kan een slachtoffer zich schuldig voelen. Ook al ligt de schuld niet bij hen. Soms is het niet helder wat er gebeurd is. Zeker als er werd gedronken. Alcohol drinken kan je herinneringen vaag maken. Dat kan het moeilijk maken om hulp te zoeken. 

Soms hoor je daders zeggen: “Ik was dronken. Ik meende het niet zo.” Maar alcohol is geen excuus. We zijn altijd verantwoordelijk voor wat we doen. Ook als we gedronken hebben. 

Wat kunnen we doen om schade te voorkomen?

Het kan moeilijk zijn om mensen te laten stoppen met drinken. Maar we kunnen mensen leren om veiliger met alcohol om te gaan.  

Tips voor preventie: 

• Ken je grenzen voordat je uitgaat. 

• Praat met vrienden over wat oké is en wat niet. 

• Dwing anderen niet om te drinken of dingen te doen die ze niet willen. 

• Leer over toestemming en respect. 

Iedereen heeft een rol in het verminderen van grensoverschrijdend gedrag. Ook als er alcohol wordt gedronken. Door allemaal samen te werken wordt het uitgaansleven veiliger voor iedereen. 

Hulp nodig of wil je praten? 

Je kan hulp krijgen als jij of iemand die jij kent het slachtoffer is geworden van grensoverschrijdend gedrag. Ook als jij of de andere dronken was. 

Je kunt hulp krijgen van Slachtofferhulp Nederland, of je kunt bellen met de alcohol infolijn voor meer informate.