Alcohol en grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag komt in veel vormen voor. Alcohol verandert je gedrag. Hierdoor ga je sneller over de grenzen van een ander. En laat je iemand anders sneller over jouw grenzen gaan. 

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Bij grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over je grenzen heen. Dit kan door dingen die iemand zegt of doet. Grensoverschrijdend gedrag kan soms zelfs strafbaar zijn. Hieronder lees je welke vormen van grensoverschrijdend gedrag er zijn: 

• Seksuele intimidatie 
  Seksuele intimidatie betekent dat iemand seksuele opmerkingen maakt of gedrag vertoont dat ongewenst is. Zoals seksuele gebaren, opmerkingen, of aanrakingen. Hierdoor kan je je onveilig, gekwetst, of misbruikt voelen. Seksuele intimidatie kan in het openbaar voorkomen, maar ook online. Seksuele intimidatie kan strafbaar zijn. Ernstige voorbeelden van seksuele intimidatie zijn aanranding en verkrachting. Deze vormen zijn altijd strafbaar. 
• Agressie 
  Agressie is lichamelijk geweld. Dit is bijvoorbeeld iemand bedreigen, slaan, duwen, of uitschelden. 
• Kwetsende en bedreigende opmerkingen  
  Hiermee kan iemand je bang, verdrietig, of ongemakkelijk maken. 
• Discriminatie 
  Discriminatie betekent dat je anders wordt behandeld dan anderen. Bijvoorbeeld door je geslacht, afkomst, of op wie je verliefd bent. Discriminatie is strafbaar. 

> Lees meer over grensoverschrijdend gedrag op de website van slachtofferhulp

Wat is de invloed van alcohol op gedrag?

Alcohol heeft invloed op je gedrag. Als je drinkt kan je de controle over jezelf verliezen. Je denkt dan minder helder na. Hieronder lees je welke risico’s het heeft. 

Alcohol en ontremd gedrag

Als je alcohol drinkt voel je je vaak losser. Hierdoor let je soms minder goed op je grenzen. Zo kan alcohol ervoor zorgen dat je dingen doet die je nuchter niet zou doen. Of dingen waar je later spijt van krijgt. Dit soort gedrag dat je nuchter niet zou doen heet ontremd gedrag. 

Door alcohol kun je minder goed invoelen hoe het met anderen mensen gaat. Je herkent emoties van anderen ook minder goed¹Dat is de lezen in dit onderzoek uit 2023. Daardoor kan je minder goed merken of iemand zich fijn voelt. Of als iemand zich juist naar voelt. Hierdoor kan je soms sneller over de grenzen van andere mensen gaan.  

Alcohol en onvoorspelbaarheid

Alcohol kan ervoor zorgen dat je minder controle hebt over jezelf. Dit kan betekenen dat je onvoorspelbaar wordt. Je kan dan plotseling en zonder nadenken iets doen. Dit noem je impulsief. Als je impulsief wordt van alcohol kan je dingen doen waar je later spijt van krijgt. Sommige mensen brengen zichzelf daardoor in gevaar. Of zij kunnen een gevaar worden voor andere mensen. 

Alcohol en een black-out

Als je heel veel alcohol drinkt, kan je een black-out krijgen. Dat betekent dat je je niets meer kan herinneren. Sommige mensen kunnen zich door een black-out niet goed herinneren of gedrag grensoverschrijdend was. Maar ook als je je iets niet goed meer herinnert, is het alsnog gebeurd. Als je niets of weinig meer weet, is het moeilijk om de gebeurtenis te verwerken. Je weet dan misschien niet meer of het gedrag echt wenselijk was. 

Alcohol en seks: wat wil de ander echt? 

Je kan alleen weten wat iemand anders wilt als je vraagt wat die persoon wilt. Je vraagt dan om toestemming (consent). Toestemming voor seks betekent dat beide mensen duidelijk “Ja” zeggen om seks te hebben. Beide mensen geven deze toestemming zonder druk. Er mag geen twijfel zijn over de toestemming. 

Alcohol kan toestemming ingewikkeld maken. Als iemand dronken is, kan het onduidelijk zijn of een persoon echt toestemming kan geven. Of misschien weet iemand de volgende dag niet meer wat er gebeurd is (black-out). Dan is het moeilijk om te weten of iemand zonder druk toestemming gaf. Of dat er twijfels waren over toestemming.  

Je kan soms spijt hebben van dat je toestemming hebt gegeven. Of misschien wilde je wel seks, maar zijn er dingen gebeurd die je niet wilde. Ook als je alcohol hebt gedronken. Je kan je dan mogelijk schuldig voelen. Als je een nare seksuele ervaring hebt meegemaakt, kan je terecht bij het Centrum Seksueel Geweld. 

Als er geen duidelijke en vrijwillige toestemming voor seks wordt gegeven is dat aanranding of verkrachting. Aanranding en verkrachting zijn strafbaar. Ook als je alcohol hebt gedronken. Als je alcohol drinkt kan je een zwaardere straf krijgen als je de wet overtreedt. 

Voor hulp en steun bij seksueel misbruik kan je terecht bij slachtofferhulp Nederland, of bij het Centrum Seksueel Geweld. Je kan ook contact opnemen met de Alcohol Infolijn om te praten over alcohol en grensoverschrijdend gedrag.  

Alcohol en agressie: wat is een kwade dronk? 

Als mensen gewelddadig worden na het drinken van alcohol noemen sommige mensen dat een kwade dronk. Een kwade dronk is ook een vorm van grensoverschrijdend gedrag. Niet iedereen wordt vrolijk en ontspannen van alcohol. Sommige mensen kunnen boos of agressief worden of gemene dingen zeggen als zij drinken. Geweld binnen het gezin komt vaak voor bij mensen die een kwade dronk hebben²Dat is te lezen in dit onderzoek uit 2020. 

Een kwade dronk kan veel kapot maken. Een kwade dronk herken je aan deze dingen als iemand heeft gedronken: 

• Ruzies zoeken  
• Gooien met spullen 
• Spullen kapot maken 
• Gemene dingen zeggen 
• Lichamelijk geweld 

Als je de tekenen van een kwade dronk herkent is het belangrijk hier iets mee te doen.  

> Lees hier meer over wat je als naaste kan doen  

> Lees hier meer over geweld binnen het gezin op slachtofferhulp.nl  

Alcoholverslaving en grensoverschrijdend gedrag 

Iemand die veel en vaak drinkt kan een verslaving hebben. Dit kan ervoor zorgen dat iemand steeds opnieuw grensoverschrijdend gedrag laat zien. Mensen kiezen er niet voor om verslaafd te worden. Maar ze kiezen er wel voor om er niets aan te doen. Mensen zijn altijd verantwoordelijk voor hun gedrag.  

Slachtoffers en daders: wie heeft de schuld?

Soms kan je last hebben van angst en schaamte als je het slachtoffer bent van grensoverschrijdend gedrag. Je kan ook last hebben van verwarde gevoelens en gevoelens van schuld. Het kan dan voelen alsof jij de persoon bent die iets fout heeft gedaan. Ook al heb je zelf niets fout gedaan.  

Soms is het niet eens duidelijk wat er precies is gebeurd. Deze gevoelens van angst en schaamte kunnen sterker worden als je hebt gedronken. Je kan bijvoorbeeld denken dat je zelf andere mensen hebt uitgedaagd. Door bijvoorbeeld ‘te sexy’ gekleed te zijn. Of dat je te aardig tegen iemand was. Of op de verkeerde plek was. Maar dat zijn allemaal geen redenen waarom iemand over jouw grenzen mag gaan.  

Alcohol en verantwoordelijkheid

Mensen zijn altijd verantwoordelijk voor wat ze doen, ook als ze gedronken hebben. Alcohol drinken is geen goede reden voor grensoverschrijdend gedrag. Alcohol kan een uitleg geven voor gedrag, maar het maakt dat gedrag niet goed. Mensen kiezen zelf om alcohol te drinken. Daarmee zijn zij ook verantwoordelijk voor hun gedrag onder invloed. In sommige gevallen kunnen mensen zelfs een zwaardere straf krijgen als zij hebben gedronken³Je kan hier meer lezen over strafverzwaring door alcoholgebruik.

Veelgestelde vragen

Is dronken seks altijd grensoverschrijdend?

Seks als je dronken bent is niet altijd grensoverschrijdend. Maar er is wel een risico dat je makkelijker over je eigen grenzen heen gaat. Of de grenzen van iemand anders.   

Is er consent als beide mensen dronken zijn? 

Of er consent is als beide mensen dronken zijn is lastig te zeggen. Als je dronken bent is het moeilijk om te weten of de seks gewenst was. Voor jezelf en voor de ander. Het is ook moelijker om te weten of iets grensoverschrijdend was als iemand zich later niets herinnert.  

Heb je een vraag?

Als je het slachtoffer bent van grensoverschrijdend gedrag kan je contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland of het Centrum Seksueel Geweld. Als je vragen hebt over alcohol en grensoverschrijdend gedrag kan je contact met ons opnemen. Je kan ons bereiken via telefoon, mail, of chat.